Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii, koło nr. 441, Doncaster.
Inwokacja Stowarzyszenia Polskich Kombatantów.
Boże, Święty, Mocny a Nieśmiertelny!
Spójrz miłościwie na nas, polskich kombatantów, zebranych tu społem i spraw, byśmy wzmocnieni Ducha Świętego darami: Rozumu, Wiedzy i Mądrości … jedynie dobro naszej Ojczyzny i sprawy polskiej mieli na względzie.
Zezwól o Boże, byśmy wszyscy, których złączyła wspólna żołnierska powinność, pełniona pod biało-czerwonymi znaki, służbę swoją, winną Tobie i Polsce zawsze pełnili tak, jak przystało na prawych Polaków, zawołaniem których jest:
“BÓG HONOR I OJCZYZNA!”
“Z chwilą zakończenia wojny, większość wojska pełniła służbę we Włoszech i w Niemczech (2 Korpus, 1 Dywizja Pancerna i 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa). Pozostała część przebywała w Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii i Holandii, a także na Środkowym Wschodzie, głównie w Palestynie i Egipcie. Wojsko Polskie podlegało pośrednio rozkazom naczelnego dowództwa brytyjskiego (Polish Forces under British Command). Centralne władze wojskowe (Ministerstwo Obrony Narodowej i Sztab Naczelnego Wodza) znajdowały się w Londynie.
Kontynuowanie walki o niepodległość Polski wymagało wspólnego, zorganizowanego działania. Dlatego już latem 1945 roku zrodziła się idea powołania organizacji społecznej, skupiającej żołnierzy polskich, pozostających na Zachodzie. Już wtedy myślano o stworzeniu jednej, wielkiej organizacji obejmującej kombatantów. Nim jednak mogło tak się stać, powstały komitety organizacyjne trzech oddzielnych samopomocy, odpowiadających podziałowi Polskich Sił Zbrojonych na trzy główne rodzaje wojsk, wojsko lądowe, lotnictwo i marynarkę wojenną. W ten sposób, w drodze ewolucji powstały: Samopomoc Lotnicza (późniejsze Stowarzyszenie Lotników Polskich), Samopomoc Marynarki Wojennej (późniejsze Stowarzyszenie Marynarki Wojennej), wreszcie – najbardziej liczna – Samopomoc Wojska (późniejsze Stowarzyszenie Polskich Kombatantów).SPK stało się najliczniejszą i najpoważniejszą – w sensie społecznym i politycznym – organizacją kombatancką w Wielkiej Brytanii i w świecie.
Stowarzyszenie Polskich Kombatantów stało się największą, niezłomnie niepodległościową organizacją kombatancką, która w szczytowym okresie rozwoju, w 1947, osiągnęła stan blisko 30 tysięcy osób, skupionych w 257 kołach.”
Koło nr. 441 – Doncaster
Pierwszym prezesem koła wybrano Pana Leona Dopke, sekretarzem został Pan Edward Schön, a skarbnikiem Pan Władysław Wojtalewicz, późniejszy i ostatni prezes koła, którego miałem okazję, zaszczyt i przyjemność jeszcze poznać. Do pierwszych i najważniejszych zadań koła i jego członków, należało założenie polskiej parafii. Jak mi wiadomo, w następstwie korespondencji z Polską Misją Katolicką, w listopadzie roku Pańskiego 1954 do Doncaster nad rzeką Don, przybył ksiądz Jan Stelmach.
Prezesami koła Doncaster byli:
L. Dopke
B. Jazownik
Z . Gutowski
Z. Scholtz
J. Widok
J. Folik
J. Kowalski
M. Pyta
A. Kaczmarek
K. Dobrowolski
i wspomniany już powyżej Pan Władysław Wojtalewicz, którego w dniu dzisiejszym odwiedziliśmy grób i miejsce doczesne spoczynku.
W pierwszej części tekstu, korzystałem z pomocy książki autorstwa Tadeusza Kondrackiego “Historia Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii 1946 – 1996”, a także ze zbiorów i wiedzy własnej.
tekst: Nikola Lakovic
